16 Yaşından Küçük Kızlarda Polikistik Over Sendromu

1- Ergenlik (Adolesan) döneminde henüz beyin, yumurtalık ve rahim arasındaki ilişki tam olarak gelişmediği için polikistik over sendromu’nda olduğu gibi yumurta gelişimi ve yumurtlama olmamaktadır.

2- Ergenlik döneminde bulunan kızlarda doğal (fizyolojik) olarak görülen insülin direnci polikistik over sendromu’nda görülen hastalıkla ilişkili insülin direncinden farklıdır(1).

3- Ergenlik döneminde ultrasonda yumurtalıklar kistik (multikistik) görünümdedir. Ultrasonda multikistik over (yumurtalık) görünümü polikistik over (yumurtalık) görünümüne çok benzemektedir(2). Bu benzerliğin karıştırılmaması gerekmektedir.

4- Ergenlik döneminde bulunan kızların bir kısmında her ay bir kere düzenli adet görülmesine rağmen bu adet kanamalarında polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında görüldüğü gibi çoğunlukla yumurtlama olmamaktadır(3).

5-Polikistik over sendromu’na bağlı olarak adet kanamasının gecikmesi veya adet olamama şikayeti olan 16 yaşından küçük kızlarda  Anti-Mullerian Hormon (AMH) miktarı fazla bulunmaktadır (4).

Yukarıda anlatılan benzerliklerden dolayı ergenlik döneminin doğal (fizyolojik) özellikleri bazen polikistik over sendromu ile karıştırılmaktadır. Bu karışıklık çok erken yaşlarda bulunan kızlarda doğum kontrol hapı gibi ilaçların gereksiz yere polikistik over sendromu’nu tedavi amacıyla kullanılmasına neden olmaktadır.

∗Burada iki yanlış bir arada bulunmaktadır; hem teşhis yanlış hem de kullanılan ilaç yanlış!

Halbuki 16 yaşından küçük kızlarda polikistik over sendromu’nda yaklaşım şu şekilde olmalıdır;  

Bir genç kızda ergenlik döneminde sırasıyla göğüs gelişimi, genital bölge kıllanması ve ilk adet kanaması olmaktadır.

1-Göğüs gelişimi başlamış, genital bölge kıllanması var, ama ilk adet kanaması henüz olmamış bir kızda tüylenme artışı, erkek tipi saç dökülmesi, kilo fazlalığı ve şişmanlık yok ise ilk adet kanaması için 16 yaşına kadar beklenilmelidir.

2-Göğüs gelişimi başlamış, genital bölge kıllanması var, ama ilk adet kanaması henüz olmamış bir kızda erkek tipi tüylenme artışı, saç dökülmesi, şişmanlık-kilo fazlalığı var ise polikistik over sendromu açısından adet düzensizliğinin 16 yaşından önce araştırılması gerekir.

3-Eğer kız 14 yaşına gelmiş ve ilk adet kanaması olmamış ise ve aynı zamanda göğüs gelişimi ve genital bölge kıllanması da yok ise bu durumda 16 yaşını beklemeden gecikmiş ergenlik bakımından sorunun kaynağının özellikle genetik (doğuştan) nedenlerin araştırılması gerekir.

∗16 yaşından küçük kızların hiçbirinde polikistik over sendromu tedavisi olarak doğum kontrol hapı kullanılması doğru değildir!

Kaynaklar

1-Developmental changes in insulin action and secretion in childhood health and disease. Caprio S, Jones T, Tamborlane W. Adv Endocrinol Metab 1994 ;5:171-201.

2-Longitudinal change of sonographic ovarian aspects and endocrine parameters in irregular cycles of adolescence.Venturoli S, Porcu E, Fabbri R, Pluchinotta V, Ruggeri S, Macrelli S , Paradisi R, Flamigni C. Pediatr Res 1995 Dec;38(6):974-80.

3-Anovulation after precocious pubarche: early markers and time course in adolescence. Ibáñez L, de Zegher F, Potau N. J Clin Endocrinol Metab. 1999 Aug;84 (8):2691-5.