Polikistik Over
Dr. Burak Hacıhanefioğlu
polikistikover.net internet sitesinde yer alan tıp içerikli yazı ve videoların tümü Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Burak Hacıhanefioğlu tarafından hazırlanmış olup, telif hakları yasal koruma altına alınmıştır. İzinsiz kaynak gösterilerek dahi başka bir yerde yayınlanamaz.
Meme kanseri kadınlarda en fazla karşılaşılan kanserdir. Meme kanseri görülme ihtimalini (riskini) arttıran ve azaltan bazı özellikler polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında bulunmaktadır. Meme kanseri çoğunlukla ileri yaşlarda menopoz sonrası dönemde ortaya çıkmaktadır. Genç yaşlarda görülen meme kanseri çoğunlukla doğum kontrol hapı kullanımı ile birlikte genetik (ailesel) nedenlere bağlıdır(9). Fakat, ileri yaşlarda, menopoz sonrası dönemde, ortaya çıkan meme kanseri polikistik over sendromu ile daha çok ilişkilidir.
Polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında meme kanseri ortaya çıkma ihtimalini arttıran özellikler diğer bir kısmında ise meme kanseri görülme ihtimalini azaltan özellikler bulunmaktadır.
Polikistik over sendromu’nda meme kanseri görülme ihtimalini arttıran özellikler;
1-Şişmanlık ve karın (bel) bölgesindeki yağlanma artışı meme kanseri görülme ihtimalini arttırmaktadır(1,2,3). Polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında meme kanseri görülme ihtimalini arttıran özelliklerden olan şişmanlık ve karın (Bel) bölgesindeki yağlanma artışının kalça bölgesinden daha fazla olması durumu vardır. 2-İnsülin direnci ve onu takiben gelişen şeker hastalığı meme kanseri görülme ihtimalini arttırmaktadır(4,5,6,7). İnsülin direnci ve insülin direncine karşı fazla miktarda üretilen insülin hormonu (hiperinsülinemi) şişmanlıktan bağımsız olarak yani insülin direnci olan zayıf kadınlarda da meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır(4,7). Meme kanseri oluşan bölgede fazla sayıda insülin hormonuna bağlanan alıcılar (reseptörler) bulunmaktadır(5). Bu alıcılara tutunan fazla miktarda üretilen insülin hormonu meme kanserinin büyümesine neden olmaktadır. Ayrıca insülin direncine bağlı olarak fazla miktarda üretilen insülin hormonu sex hormon binding globulin miktarını azaltarak kanda serbest dolaşan östrojen miktarını arttırmaktadır. Serbest dolaşan östrojen miktarının fazla olması meme kanseri ihtimalini arttıran başka bir durumdur.Polikistik over sendromu olan kadınların yaklaşık yarısında insülin direnci vardır. Protein miktarı düşük buna karşılık karbonhidrat miktarı fazla olan yani glisemik indeksi yüksek beslenme biçimi ve hareketsiz bir yaşam sürülmesi polikistik over sendromu olan kadınlarda meme kanseri ihtimalini arttıran durumlardan biri olan insülin direncinin ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır(8).
3-Doğum kontrol hapı kullanımı meme kanseri ihtimalini artırmaktadır(10). Doğum kontrol haplarının içinde bulunan östrojen (estradiol) ve progesteron hormonları meme kanseri ile ilişkilidir. İlk doğumdan önce, 25 yaşından önce ve son doğumdan önce uzun süre doğum kontrol hapı kullanılması meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır(11). Polikistik over sendromu tedavisinde doğum kontrol hapı kullanılması doğru değildir. Polikistik over sendromu’nda doğum kontrol hapı kullanan genç kadınlarda meme kanseri daha fazla görülmektedir(9). Doğum kontrol hapları polikistik over sendromu’nu tedavi etmemektedir. Fakat, meme kanseri ihtimalini arttırmasına rağmen polikistik over sendromu’nda halen yaygın olarak kullanılmaktadır. 4-Sex Hormon Binding Globulin (SHBG) östrojen hormonunu bağlayarak meme dokusunda etki etmesini önlemektedir. Bu nedenle SHBG nin doğuştan az miktarda üretilmesi ya da yapısal bozukluğunun olması serbest östrojen miktarını arttırarak meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır. İnsülin direnci ve vücut yağ oranının fazla olduğu şişmanlık SHBG in az miktarda üretilmesine neden olmaktadır. Polikistik over sendromu olan kadınların önemli bir kısmında insülin direnci ve vücut yağ oranının fazla olduğu şişmanlık vardır. Polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında da insülin direnci ve/veya şişmanlık olmasa da SHBG miktarı doğuştan (genetik) çok düşük bulunmaktadır. Bu her iki durum da polikistik over sendromu olan kadınlarda meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır(12,13,14). 5-İlk adet kanamasının (Menarş) erken yaşta başlaması veya geç yaşta menopoza girilmesi meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır. Doğum kontrol hapları ile dışarıdan alınan östrojen ve progesteron hormonları adet döngüsünde zaten yumurtalıklarda üretilmektedir. Bu nedenle erken yaşta adet döngüsü başlayan (menarş) ve geç yaşta adet döngüsü biten (menopoz) kadınlarda östrojen ve progesteron hormonlarına daha fazla maruz kalınması meme kanseri ihtimali arttırmaktadır(15).Polikistik over sendromu’nda meme kanseri görülme ihtimalini azaltan özellikler;
1-Yumurtayı içinde taşıyan keseciğin (folikül) gelişiminin yavaş olması (oligoovulasyon) ya da olmaması (anovulasyon) meme kanseri ihtimalini azaltmaktadır. Bir adet döngüsünde yumurtlamadan önce (foliküler dönem) östrojen hormonu miktarı hızla artar ve yumurtlamadan sonra adet kanaması başlayana kadar fazla miktarda kalmaya devam eder, fakat, progesteron hormonu yumurtlamadan önce az miktarda üretilmektedir ve yumurtlamadan sonra adet kanaması başlayana kadar (luteal dönem) fazla miktardadır. Yumurtlamanın olmaması sonucu progesteron hormonu üretilmemektedir. Östrojen ve progesteron hormonları birlikte meme kanseri ihtimalini arttırmaktadır. Yumurtlama olmadığı için östrojen hormonun az miktarda ve progesteron hormonunun da üretilmemesi meme kanseri ihtimalini azaltmaktadır(16,17). Polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında yumurta gelişimi ve yumurtlama sorunu olduğu için meme kanseri ihtimali azalmaktadır(18).Kaynaklar
1-Body fat distribution and breast cancer in the Framingham Study. Ballard-Barbash R, Schatzkin A, Carter CL, Kannel WB, Kreger BE, D’Agostino RB, Splansky GL, Anderson KM, Helsel WE J Natl Cancer Inst. 1990 Feb 21;82(4):286-90. 2-Body fat distribution and obesity in pre- and postmenopausal breast cancer. Sonnenschein E, Toniolo P, Terry MB, Bruning PF, Kato I, Koenig KL, Shore RE. Int J Epidemiol. 1999 Dec;28(6):1026-31. 3-Increased incidence of carcinoma of the breast associated with abdominal adiposity in postmenopausal women. Folsom AR, Kaye SA, Prineas RJ, Potter JD, Gapstur SM, Wallace RB. Am J Epidemiol. 1990 May;131(5):794-803. 4-Insulin resistance and breast-cancer risk.Bruning PF, Bonfrèr JM, van Noord PA, Hart AA, de Jong-Bakker M, Nooijen WJ. Int J Cancer. 1992 Oct 21;52(4):511-6. 5-Elevated insulin receptor content in human breast cancer. Papa V, Pezzino V, Costantino A, Belfiore A, Giuffrida D, Frittitta L, Vannelli GB, Brand R, Goldfine ID, Vigneri R. J Clin Invest. 1990 Nov;86(5):1503-10. 6-Association between insulin resistance and breast carcinoma: a systematic review and meta-analysis. Hernandez AV, Guarnizo M, Miranda Y, Pasupuleti V, Deshpande A, Paico S, Lenti H, Ganoza S, Montalvo L, Thota P,Lazaro H. PLoS One. 2014 Jun 9;9(6):e99317. 7-Selected medical conditions and risk of breast cancer. Talamini R, Franceschi S, Favero A, Negri E, Parazzini F, La Vecchia C. Br J Cancer. 1997;75(11):1699-703. 8-Intake of macronutrients and risk of breast cancer. Franceschi S, Favero A, Decarli A, Negri E, La Vecchia C, Ferraroni M, Russo A, Salvini S, Amadori D, Conti E, Montella M, Giacosa A. Lancet. 1996 May 18;347(9012):1351-6. 9-Polycystic ovarian syndrome (PCOS), related symptoms/sequelae, and breast cancer risk in a population-based case-control study. Kim J, Mersereau JE, Khankari N, Bradshaw PT, McCullough LE, Cleveland R, Shantakumar S, Teitelbuam SL, Neugut AI1, Senie RT,Gammon MD.Cancer Causes Control . 2016 Mar;27(3):403-14. 10-The action of estrogens and progestogens in the young female breast. Zolfaroli I, Tarín JJ, Cano A. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2018 Mar 28. 11-The pill and the breast. Drife JO. IPPF Med Bull. 1984 Dec;18(6):1-2. 12-Association of anthropometric, androgenic and insulin-related features with polymorphisms in exon 8 of SHBG gene in women with polycystic ovary syndrome. Hacıhanefioğlu B, Aybey B, Hakan Özön Y, Berkil H, Karşıdağ K. Gynecol Endocrinol. 2013 Apr;29(4):361-4. 13-Polymorphisms in the SHBG gene influence serum SHBG levels in women with polycystic ovary syndrome. Wickham EP 3rd, Ewens KG, Legro RS, Dunaif A, Nestler JE, Strauss JF 3rd. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Apr;96(4):E719-27. 14-The (TAAAA)n microsatellite polymorphism in the SHBG gene influences serum SHBGlevels in women with polycystic ovary syndrome. Ferk P, Teran N, Gersak K. NHum Reprod. 2007 Apr;22(4):1031-6. 15-Endogenous hormones and breast cancer risk. Bernstein L, Ross RK Epidemiol Rev. 1993;15(1):48-65. 16-Do regular ovulatory cycles increase breast cancer risk? Henderson BE, Ross RK, Judd HL, Krailo MD, Pike MC. Cancer. 1985 Sep 1;56(5):1206-8. 17-The use of estrogens and progestins and the risk of breast cancer in postmenopausal women. Colditz GA, Hankinson SE, Hunter DJ, Willett WC, Manson JE. N Engl J Med. 1995 Jun 15;332(24):1589-93.18-A prospective study of infertility due to ovulatory disorders, ovulation induction, and incidence of breast cancer. Terry KL, Willett WC, Rich-Edwards JW, Michels KB. Arch Intern Med. 2006 Dec 11-25;166(22):2484-9.
Bunlarıda İnceleyin;
Doğum Kontrol Hapı Kullanımı ve Polikistik Over Sendromu
Polikistik Over Sendromu’nda Tüylenme Artışı ve Tedavisi
Polikistik Over Sendromu’nda Meme Gelişimi
Polikistik Over Sendromu’nda Adet Düzensizliği ve Tedavisi
Polikistik Over Sendromu’nda Cinsellik ve Libido
Polikistik Over Sendromu’nda Sivilce ve Tedavisi
