Polikistik Over
Ergenlik döneminden itibaren yumurta gelişiminin yavaş olması (oligoovulasyon) veya olmaması (anovulasyon) nedeniyle adet kanaması geciken veya olmayan polikistik over sendromu olan kadınların büyük bir kısmı fazla miktarda olan erkeklik hormonlarının miktarının ve yumurta (antral folikül) sayısının azalmasına bağlı olarak yaş ilerledikçe daha düzenli adet görmeye başlamakta ve hatta 30 lu yaşların ortalarından itibaren daha kolay gebe kalabilmektedirler(1,2,3,4,5).
Polikistik over sendromu olsun ya da olmasın bütün kadınlarda erkeklik hormonlarının miktarları yaş ilerledikçe 20 li yaşlardan itibaren özellikle 40 lı yaşları takiben azalmaktadır(14). Bu azalma kadın menopoza girmiş olsa da olmasa da görülmektedir(6,7,8,9,10). Menopoz sonrası dönemde de erkeklik hormonları yumurtalık, böbrek üstü bezi ve yağ dokusunda üretilmeye devam etmektedir(12,13). Menopoz sonrası (postmenopoz) dönemde östrojen (Estradiol) hormonu miktarı azalmaktadır(11). östrojen hormonu miktarının azalması erkeklik hormonlarını bağlayan SHBG (Sex Hormon Binding Globulin) miktarının azalmasına neden olmaktadır(9,11). Sonuç olarak menopoz sonrası dönemde SHBG miktarının azalması serbest dolaşan erkeklik hormonlarını (serbest testosteron) arttırmaktadır(9,11).
Yaş ilerledikçe erkeklik hormonlarının (testosteron, androstenedion, DHEA-S ) ve bunların etkin formu olan Dihidrotestosteron (DHT) üretimi polikistik over sendromu olan kadınlarda da diğer kadınlarda olduğu gibi azalmaktadır(3,4,5,15,16,17,18). Fakat, Polikistik over sendromu’nda erkeklik hormonları polikistik over sendromu olmayan kadınlara göre normalden daha fazla miktarlarda olmaya devam etmektedir(3,4,5,15,16,17,18). Hatta 50 li yaşları takiben erkeklik hormonlarının etkinliği erkeklik hormonlarını bağlayan SHBG (Sex Hormon Binding Globulin) miktarının azalması nedeniyle biraz daha artmaktadır(15,18,19,20). Bu durum polikistik over sendromu olan kadınlarda tüylenme artışı, sivilce, ciltte yağlanma ve erkek tipi saç dökülmesi şikayetlerinin ileri yaşlarda da menopoz sonrası dönemde devam etmesine neden olmaktadır.
Kaynaklar
1-Women with polycystic ovary syndrome wedge resected in 1956 to 1965: a long-term follow-up focusing on natural history and circulating hormones. Dahlgren E, Johansson S, Lindstedt G, Knutsson F, Odén A, Janson PO, Mattson LA, Crona N, Lundberg PA. Fertil Steril. 1992 Mar;57(3):505-13.
2-Women with polycystic ovary syndrome gain regular menstrual cycles when ageing. Elting MW, Korsen TJ, Rekers-Mombarg LT, Schoemaker J. Hum Reprod. 2000 Jan;15(1):24-8.
3-Serum testosterone levels decrease in middle age in women with the polycystic ovary syndrome. Winters SJ, Talbott E, Guzick DS, Zborowski J, McHugh KP. Fertil Steril. 2000 Apr;73(4):724-9.
4-Age-related differences in features associated with polycystic ovary syndrome in normogonadotrophic oligo-amenorrhoeic infertile women of reproductive years. Bili H, Laven J, Imani B, Eijkemans MJ, Fauser BC. Eur J Endocrinol. 2001 Dec;145(6):749-55.
5-Long-term follow-up of patients with polycystic ovary syndrome: reproductive outcome and ovarian reserve. Hudecova M, Holte J, Olovsson M, Sundström Poromaa I. Hum Reprod. 2009 May;24(5):1176-83.
6-Steroid hormones and aging: free testosterone, testosterone and androstenedione in normal females aged 20-87 years. Purifoy FE, Koopmans LH, Tatum RW. Hum Biol. 1980 May;52(2):181-91.
7-Twenty-four-hour mean plasma testosterone concentration declines with age in normal premenopausal women. Zumoff B, Strain GW, Miller LK, Rosner W. J Clin Endocrinol Metab. 1995 Apr;80(4):1429-30.
8-The relationship of circulating dehydroepiandrosterone, testosterone, and estradiol to stages of the menopausal transition and ethnicity. Lasley BL, Santoro N, Randolf JF, Gold EB, Crawford S, Weiss G, McConnell DS, Sowers MF. J Clin Endocrinol Metab. 2002 Aug;87(8):3760-7.
9-A prospective longitudinal study of serum testosterone, dehydroepiandrosterone sulfate, and sex hormone-binding globulin levels through the menopause transition. Burger HG, Dudley EC, Cui J, Dennerstein L, Hopper JL. J Clin Endocrinol Metab. 2000 Aug;85(8):2832-8.
10-Testosterone therapy in women: a review. Bolour S, Braunstein G.bInt J Impot Res. 2005 Sep-Oct;17(5):399-408.
11-The endocrinology of the menopause. Burger HG. Maturitas. 1996 Mar;23(2):129-36.
12-The hormonal activity of the postmenopausal ovary. Vermeulen A. J Clin Endocrinol Metab. 1976 Feb;42(2):247-53.
13-Effect of oophorectomy on circulating testosterone and androstenedione levels in patients with endometrial cancer. Judd HL, Lucas WE, Yen SS. Am J Obstet Gynecol. 1974 Mar 15;118(6):793-8.
14-Androgen levels in adult females: changes with age, menopause, and oophorectomy. Davison SL , Bell R, Donath S, Montalto JG, Davis SR. J Clin Endocrinol Metab. 2005 Jul;90(7):3847-53.
15-Hyperandrogenism in women with polycystic ovary syndrome persists after menopause. Markopoulos MC, Rizos D, Valsamakis G, Deligeoroglou E, Grigoriou O, Chrousos GP, Creatsas G, Mastorakos G. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Mar;96(3):623-31.
16-Clinical and biochemical presentation of polycystic ovary syndrome in women between the ages of 20 and 40. Liang SJ, Hsu CS, Tzeng CR, Chen CH, Hsu MI. Hum Reprod. 2011 Dec;26(12):3443-9.
17-Ovarian age-related responsiveness to human chorionic gonadotropin in women with polycystic ovary syndrome. Piltonen T, Koivunen R, Perheentupa A, Morin-Papunen L, Ruokonen A, Tapanainen JS. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Aug;89(8):3769-75.
18-Unfavorable hormonal, metabolic, and inflammatory alterations persist after menopause in women with PCOS. Puurunen J, Piltonen T, Morin-Papunen L, Perheentupa A, Järvelä I, Ruokonen A, Tapanainen JS. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Jun;96(6):1827-34.
19-Androgen Profile Through Life in Women With Polycystic Ovary Syndrome: A Nordic Multicenter Collaboration Study. Pinola P, Piltonen TT, Puurunen J, Vanky E, Sundström-Poromaa I, Stener-Victorin E, Ruokonen A, Puukka K, Tapanainen JS, Morin-Papunen LC.J Clin Endocrinol Metab. 2015 Sep;100(9):3400-7.
20-Reproductive hormone levels and anthropometry in postmenopausal women with polycystic ovary syndrome (PCOS): a 21-year follow-up study of women diagnosed with PCOS around 50 years ago and their age-matched controls. Schmidt J, Brännström M, Landin-Wilhelmsen K, Dahlgren E. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Jul;96(7):2178-85.